Is creativiteit bij managers wel noodzakelijk?

De behoefte aan creativiteit is groot in Nederland. Wie discussies over vernieuwing en daadkracht in Nederland ziet beseft dat we achterlopen op gebieden als innovatie en vernieuwingskracht. We teren op oude industrieën en producten (melkproducten; bloemen en bollen; olie) terwijl de rest van de wereld van ons wegrent. Daarom gaan managers naar cursussen gericht op het vinden van creatieve oplossingen. Heeft dit effect? Of is het onzin?

Moeten managers wel creatief willen zijn? Of moeten managers juist niet creatief zijn? Het is een vraag die blijkbaar niet alleen mij bezighoudt. Zo staat op ‘zuster’-website managementpro te lezen: "Veel Nederlanders zijn ontevreden over hun baas. En niet geheel onterecht, (...) de Nederlandse manager bezig is met bloemschikken of herfstbladeren verzamelen, maar niet met leiding geven." Kern van het verhaal: targets halen en sfeer goed houden zijn belangrijk, maar wellicht al teveel gevraagd aan de managers. Met bloemschikken wordt in het stuk waarschijnlijk gedoeld op cursussen die in den lande worden georganiseerd om managers creatief te laten denken en werken. Veel negatiever kan je het niet neerzetten. Is dat wel terecht?

Een artikel in het zakenvriendelijke en behoorlijk rechtse Amerikaanse zakenblad Forbes (28 november 2005) laat zien dat creativiteit wel degelijk als positief wordt gezien. Zelfs op een onverwachte plek als Wall Street. Op de gerenommeerde Julliard School of Music in New York (afgestudeerden van deze school hebben tezamen 100 Grammys, 22 Oscars en 12 Pulitzer prijzen gewonnen) worden avondcursussen muziek gegeven á raison de $ 600,-- per sessie. Opmerkelijk is dat veel Wall Street toppers aan de school hebben gestudeerd, zoals Alan Greenspan (Federal Reserve voorzitter, klarinet) en James Wolfensohn (voormalig president Wereldbank, piano) alsmede tal van anderen. Is er een link tussen hun muzikale activiteiten en hun latere carrière?

Miljardair Bruce Kovner (hedge funds) nam al begin jaren zeventig cursussen, lang voordat hij geld ging verdienen op Wall Street. Het zorgt ervoor dat hij ‘los kan laten' (..) 'net als bij een spelletje schaak neemt pianospelen veel van de mentale ruimte in beslag, je kan je niet meer zorgen maken over andere dingen’. President Polisi van de Julliard School stelt, vrij naar de filosoof Boethius: 'Muziek is getallen hoorbaar maken’. Polisi leert de school deelnemers discipline, creativiteit en de mogelijkheid de grenzen van het falen te verkennen.

Helpt deelname managers? Brandon Fradd (hedge fund manager; $ 130 miljoen) stelt dat muziek maken zijn gevoel voor patronen heeft versterkt: ‘the rules of the market are always changing, and the job is to see new patterns.’

En Nederland? Zien wij weer direct het gevaar van 'bloemschikken voor managers' opdoemen of is muziek maken en creatief bezig zijn met managers ook hier mogelijk? Ik denk dat er in Nederland een schreeuwende behoefte aan durf, creativiteit en inspiratie is. Hoe creatiever de Nederlandse manager, hoe meer toekomst de organisaties waarvoor zij werken. Dat zou je althans denken. Toch zijn er ook tegengeluiden. Als manager moet je juist NIET creatief zijn! Voor je het weet ga je tenslotte creatief om met het verstrekken van hypotheken.

Maar, wat is uw mening?

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Arjan Groen
De kracht van de Julliard School of Music in New York ligt m.i. in het feit dat deelnemers leren om in het centrum van zichzelf te durven staan. Die eigenschap om vanuit je eigen centrum te redeneren is zo ontzettend krachtig. Het is deze kracht dat het creatieve proces bevordert, omdat die voorvloeit uit de noodzakelijke innerlijke rust. Dus in contact komen met jezelf en daarvan uit het creatieve proces stimuleren. Het en masse schrijven van een eigen rockend bluesnummer is m.i. dus niet wat de Julliard School of Music beoogt. Omdat namelijk de bestaande denkbeelden van de interimmers niet fundamenteel veranderen. De problemen die de huidige denkbeelden veroorzaken kunnen alleen met denkbeelden van een ander niveau opgelost worden. Kern is dus dat het schrijven van een bluesnummer een gevolg is en niet de oorzaak van vernieuwde zienswijzen. Want creativiteit ontstaat indien je jezelf geen barrieres oplegt.
Gyuri Vergouw
Auteur
Beste Arjan,

Mooie reaktie en met de strekking eens. Dank ervoor, echter, je moet ergens beginnen! Wellicht dat het een tot het ander gaat leiden? Voordat mensen hun barrieres laten wegvallen, moeten al aardig wat stappen worden gezet. Het voorbeeld is wellicht een eerste stap. Ik ben overigens van mening dat de muzieksoort minder van belang is dan de wijze waarop er mee wordt omgegaan. Er zijn prachtige rocknummers met intensiteit en gevoel en verschrikkelijke moderne/klassieke werken zonder gevoel, en (wellicht iets vaker) vice-versa.

vriendelijke groet,

Gyuri
Floris Koot
Het thema van verlangen naar Creativiteit duikt telkens weer op, maar leidt zelden tot nieuwe innovatie. Het leidt vooral tot leuke sessies waar handige zakenlui flink aan verdienen. Het is tenslotte ook een zaak van status om leuke dingen te mogen doen op kosten van de zaak.
Alleen de echte toppers kunnen vaak met echte creativiteit omgaan. Het voorbeeld van New York vertelt ook van een opleiding die je persoonlijkheid en mogelijk je organisatie veranderd. Daarom wordt creativiteit ook zo vaak als bedreigend gezien. Alles kan erdoor veranderen. En alleen wie die prijs durft te betalen kan en zal creativiteit werkelijk kunnen inzetten. De rest kan er beter gezellig met elkaar popliedjes over gaan schrijven.
Gyuri Vergouw
Auteur
Beste Floris,

Mee eens dat je een prijs moet betalen voor verandering en dat juist daardoor creativiteit stokt. Het verschil dat tussen klassieke muziek en popliedjes daarbij wordt gemaakt kan ik echter nooit zo begrijpen. Onze huidige wereld is juist tot stand gekomen door popmuziek, wat te denken van Elvis, Beatles, Bob Dylan en zelfs Madonna. Zij hebben de wereld meer veranderd dan klassieke musici in de afgelopen 50 jaar. Toch is het nog vaak zo: zet een violist voor een groep en men vindt het prachtig. Is dat ook niet status gericht en gedacht, want verandering en creativiteit kent toch geen grenzen?

vriendelijke groet,

Gyuri
ronald
Het is natuurlijk prima om 1 eigenschap eens er uit te lichten en nader te bekijken. Eigenschappen te verbeteren door middel van studie of training is ook niet verkeerd. Als we echter meer "mature" willen worden dan is juist het hele palet van eigenschappen en het evenwicht daartussen enorm belangrijk. Indien bijvoorbeeld creativiteit overheerst en heel sterk ontwikkelt is, dan is het wellicht beter om aan wat andere eigenschappen meer tijd te besteden. Men moet natuurlijk oppassen dat men niet een al te vlak persoon wordt. Ook slecht ontwikkelde eigenschappen creeren namelijk vaak mogelijkheden.
Carry Janssen
Creativiteit is volgens mij iets dat je wel of niet hebt. Het is een kernkwaliteit die al dan niet aanwezig is. Als je het hebt kan je die kwaliteit verder ontwikkelen, door in je eigen krachtcentrum te gaan staan en inderdaad innerlijk contact met jezelf te hebben. (Wat Arjan al noemde).
In mijn ogen is het niet de creativiteit waar het aan ontbreekt, maar de voorwaarden die nodig zijn om tot vernieuwing te komen. Ideëen hebben of creëeren is niet het moeilijkste gedeelte. Maar de weg van idee naar een goed product is vele male lastiger. Waar we hier in Nederland behoefte aan hebben is managers, met een “open geest???. We hebben een manager nodig om van idee tot product te komen. Maar wat hier vaak gebeurd is dat een goed en levensvatbaar idee op voor hand al om zeep geholpen wordt. Waarom? Omdat we geen manager hebben die de levensvatbaarheid van zo’n idee herkent. Een voorwaarde voor inoveren is dat je niets raar vind en overal een mogelijkheid in ziet.
Dus inderdaad: doe maar gek, dan doe je al gewoon genoeg.
ronald
Er is inderdaad een gat tussen het idee voor innovatie en de daad werkelijke uitvoering van het idee.
Het is echter niet zo dat "omdat iets mogelijk is" dat er dan ook een markt voor is.
Aan de andere kant zijn er legio voorbeelden van innovaties waarmee een markt is gecreeerd.
We horen en lezen slechts alleen de succes verhalen en weinig of nooit de missers. Juist van de missers kunnen we leren waar het precies fout ging.
Nogmaals "creativiteit alleen is dus niet genoeg".
Björn van Vliet
Aan jezelf heb je voor creativiteit echt niet genoeg. Voor output heb je toch eerst input nodig. Dat geldt, naar mijn idee, ook voor creativiteit. Het gaat er bij creativiteit om associaties te maken die anderen nog niet gemaakt hebben. Om associaties te maken heb je iets te associeren nodig, de input.

Input kan op allerlei manieren verkregen worden: ideeen van anderen, observaties, experimenten, etc. en vergeet ook niet het toeval. Maar goed, toeval moet je opzoeken, door tot in het oneindige nieuwsgierig te zijn.........

En inderdaad, om de creativiteit in daden om te zetten moet je helaas wel altijd anderen zien te overtuigen van de toevoegende waarde van het bedachte....... Maar als het en creatief en van waarde is, dan hoeft dat toch niet zo moeilijk te zijn :)
Theo Meereboer
Of creativiteit een kernkwaliteit is, wil ik niet bestrijden. Maar creatief denken kan, net als trompet spelen, worden aangeleerd. Echter, niet iedereen heeft de aanleg en de mogelijkheid om net zo wereldberoemd te worden als Miles Davis. Je kunt je afvragen of je dat zou moeten willen.
Niettemin kan muziek maken, of intensief luisteren, wel zorgen voor een mindset die effectief kan zijn bij het oplossen van management vraagstukken en innovatie.

Creatief denken, en vooral innovatief denken, heeft te maken met het doorbreken van patronen en doelbewust (voor een poosje althans) de controle loslaten. Niet iedere manager heeft de tijd of gelegenheid om dagelijks te "musiceren". Daarom is het raadzaam nu en dan iemand in te huren die het innovatieve proces op gang kan brengen, intensiveren, versnellen en "acceptabel" maken.
De daadwerkelijke hit duurt zelden veel langer dan een paar minuten, het bedenken en uitentreure oefenen des te meer.

In plaats van met muziek kun je het met zwemmen vergelijken. Iedereen kan de vaardigheden leren, maar niet iedereen wordt kampioen op de vrije slag. De wedstrijd duurt niet lang. Het trainen en voorbereiden juist wel. En dat bepaalt de prijs.

Overigens is het van belang de jeugd al op jonge leeftijd te leren zwemmen en musiceren... Voor innovatie dient al op de basisscholen de kiem gelegd te worden.
Gyuri Vergouw
Auteur
Beste Theo, zeker mee eens dat creativiteit (deels) aan te leren is. Het schijnt zelfs zo te zijn dat juist door kinderen niet al te veel bezig te houden maar ze zichzelf te laten vermaken, de creativiteit sterk wordt vergroot. Mijn advies. laat kinderen zichzelf vreselijk vervelen, dan gaan ze zelf wel leuke oplossingen bedenken om zich te vermaken!
Gyuri
Richard Puyt
Pro-lid
Beste Gyuri,
Je laatste advies (laat kinderen zich vreselijk vervelend, dan komt creativiteit vanzelf) klinkt een beetje cynisch, maar dat bedoel je vast niet zo. Mijn verklaring voor de drang om creativiteiteit bij managers 'aan te leren' heeft naar mijn bescheiden mening ook te maken met de doorgeslagen controle cultuur. Mastenbroek noemt dat fijntje 'de hang naar fijnmazig controlesystemen". Managers verkrampen totaal en proberen angstvallig grip te krijgen. Minzberg heeft toch onderzocht dat managers eigenlijk niets anders doen dan 'brandjes blussen'. We kunnen het gauw eens zijn dat bloemschikken en herfstblaadjes rapen niet de meest postieve voorbeelden zijn, maar dat er iets moet worden gedaan aan de verkramping is voor mij zonneklaar. Managers moeten ook leren loslaten!

Groeten,
Richard
The Godfather, part 4: over de balans tussen creativiteit en zakelijkheid
[...] Lees ook: Is creativiteit bij managers wel noodzakelijk? [...]
De meest gelezen artikelen van 1MinuteManager in 2005
[...] Anthony & The Johnsons concertrecensie 4. Glazen plafond? Vrouwen, niet zeuren maar doen!5. Is creativiteit bij managers wel noodzakelijk?6. Leiderschap: Charisma is te leren (deel 1) 7. Haal het beste uit je financieel manager! 8. [...]
Managers blind voor kansen in de crisis - 1 Minute Manager
[...] artikelen op deze site, en op bijvoorbeeld ManagementPro die gewijd zijn aan serendipiteit en creativiteit, of liever gezegd het gebrek [...]
Anders denken: Wat je ook denkt, denk het tegenovergestelde - 1 Minute Manager
[...] Ook: is creativiteit bij managers wel noodzakelijk? [...]