Angstcultuur: kop houden en doorwerken (1)

'Kop dicht en doorwerken', 'Angstcultuur op werkvloer sociale werkplaats Op/Maat', 'Bonden hekelen "angstcultuur" bij politie'. Zomaar wat krantenkoppen van het afgelopen jaar. We zijn honderd jaar op weg met de managementwetenschap, we trainen managers suf over onderwerpen als (dienend) leiderschap, teambuilding en integriteit en wat is het resultaat in veel organisaties? De terugkeer van de angstcultuur.

De wederopstanding van de angstcultuur is een van de 'verworvenheden' van de huidige crisis. De versoepeling van het ontslagrecht mag dan voor werkgevers interessant zijn, veel medewerkers zijn inmiddels doodsbang hun baan te verliezen en duiken achter de computers als de baas langsloopt.  Men durft geen vragen meer te stellen tijdens de wekelijkse teammeeting en men probeert zo onzichtbaar mogelijk te blijven om maar niet door de hakbijl van de reorganisatie te worden getroffen. Er is geen tegenspraak meer, medewerkers vertonen BOHICA-gedrag (Bend Over Here It Comes Again), fouten komen niet meer op tafel en informatie wordt niet meer gedeeld. En zo heeft de crisis ook (negatieve) effecten op zaken als commitment, eigenaarschap, betrokkenheid, binding en bevlogenheid voor de organisatie. Het blijft managers desondanks verbazen als er een angstcultuur in hun organisatie ontstaat.

Het voorkomen van een angstcultuur in moeilijke economische tijden vereist daarom echt leiderschap. Dienend leiderschap, gericht op duurzame organisaties. Helaas blijkt al te vaak dat organisaties zich wel graag zo profileren, maar ver van deze werkelijkheid af staan.  Het blijft dan bij window dressing. We hebben nette omgangsvormen en spelen geen spelletjes, dat staat keurig op papier. De realiteit is helaas vaak anders.

Hoe ga je om met een angstcultuur, als medewerker maar ook als manager. Als deze cultuur in de organisatie diepgeworteld is, hoe ga je dan te werk om stap voor stap meer openheid te creëren? Wanneer mag je echt over een angstcultuur spreken, hoe herken je een dergelijke cultuur?

In een nieuwe serie zal ik de komende maanden pogen het begrip 'Angstcultuur' verder uit te diepen door voorbeelden uit de praktijk te geven, mogelijke oplossingen aan te dragen en door testen te ontwikkelen die angstculturen kunnen ontdekken en duiden. Jouw input kan hieraan bijdragen en wordt op prijs gesteld.

Commitment, de belofte van betrokkenheid en bevlogenheid in organisaties. Vergouw

Mijn boek 'Commitment, de belofte van betrokkenheid en bevlogenheid in organisaties' is te koop via de uitgever, de betere boekhandels en managementboek.