Cultureel Ondernemerschap (2)

Schudt een crisis culturele instellingen wakker? Wordt creatieve energie omgezet in concrete reddingsplannen? De afgelopen weken hebben laten zien dat er flink wordt geprotesteerd tegen de plannen van het huidige kabinet, maar dat er nauwelijks een barstje in het staande beleid is gemaakt. De culturele sector heeft een luide stem, maar slechts weinig poen. En dan haal je snel bakzeil. Toch zijn er ontwikkelingen en mogelijkheden.Opmerkelijk toch weer dat de meest creatieve ideeën uit de popmuziek lijken te komen. Of toch ook weer niet zo? Het is een sector waar daadwerkelijk gecreëerd wordt, en niet gereproduceerd. En vaak met een onvoorstelbare snelheid. Neem de kaartverkoop voor PinkPop en Lowlands. De verhoging van de btw op culturele uitingen van 6 naar 19% zou voor bezoekers betekenen dat de prijzen al snel met €20 omhoog zouden moeten gaan. Wat doen de betrokken organisaties (lees Mojo)? Die beginnen nu al met de voorverkoop van de kaartjes, en omzeilen zodoende de verhoging per 1 januari. En wat zegt staatssecretaris Weekers van Financiën hierover? ‘Een mooi voorbeeld van creatief ondernemerschap’…en natuurlijk extra belastinggeld in 2010, maar minder in 2011. Een typisch voorbeeld van het in de politiek heden ten dage nogal sterk levende opportunisme. En voor de betrokken festivals natuurlijk slechts een oplossing voor een jaar.

Dan is het idee van PinkPop directeur Jan Smeets heel wat opmerkelijker. Aangezien bioscopen in het lage tarief blijven, wordt het festival, waar ook films worden vertoond, omgetoverd tot grote bioscoop met gratis muziek erbij. Benieuwd of de staatssecretaris dit idee ook direct omhelst als ‘mooi' en 'creatief’.

Terug naar de creatieve oplossingen. Wat te denken van nederlandschreeuwtomcultuur.nl, waar men zich kan laten horen om het belang van cultuur aan te geven. Toch een beetje het ouderwetse ‘laten we met een doodskist naar de 2^e kamer lopen’-actie. Van reclamebureau KesselsKramer, dat achter de website lijkt te zitten, had naar mijn mening wel wat meer creativiteit verwacht mogen worden.

Je ziet overigens wel meer uitingen van directieleden aangaande de bezuinigingen. Zo refereerde lid RvT van Nederlandse Publieke Omroep Henk Hagoort ten aanzien van bezuinigingen op het aantal zenders en uitzendingen aan Unilever. Deze multinational bracht enkele jaren geleden in een grote operatie haar aantal merken terug van 2000 naar 600. Dan blijven de sterkste over, in de visie van Hagoort. Het is wel vreemde redenatie. De overheid dient zich er op te richten niet de sterkste, maar de zwakste, de aanvullende cultuur subsidiëren. Populaire programma’s kunnen we ook te zien krijgen op de commerciële zenders, daar is geen Nederlandse Omroep voor nodig. Anders zouden Joop van den Ende en John de Mol de grootste subsidie-ontvangers van Nederland moeten zijn. Wat fiscaal (foundation) en door uitkoopregelingen van gesubsidieerde podia ook wel het geval is, maar daarover in een derde artikel meer. Wel is subsidie nodig voor datgene wat we, lees de overheid, wel cultureel belangrijk vinden of niet aan durven komen (ballet voor de koningin) maar waar normaliter niet genoeg geld en/of kijkers voor te vinden zijn.

Het antwoord op de vraag uit de eerste regel luidt dus ook bevestigend. Culturele instellingen zijn als geen ander in staat nieuwe wegen te bewandelen. Het aanpassend vermogen is sneller dan in de politiek of het bedrijfsleven, daar valt zelfs veel van te leren. Makkelijk gaat het natuurlijk niet. Neem het Muziekcentrum van de Omroep, dat als grootse instelling geslachtofferd lijkt te worden. De flexibiliteit om te veranderen is daar, zeker na eerdere bezuinigingen, beperkter dan elders. Maar zelfs daar houdt men de moed erin. Op de website van het MCO wordt nog steeds gezocht naar een hoboïst en naar concertmeesters. Echt een uitdaging voor mensen die van risico houden. En een teken dat je nooit de moed moet opgeven. Zelfs niet in deze barre tijden voor de culturele sector. Dat lijkt levensles 1 te zijn.