Klinsmann in het land van Angst

Vanavond speelt Duitsland een vriendschappelijke wedstrijd tegen een B-team uit de Verenigde Staten. Niets aan de hand zou je denken. Maar voetbal is momenteel niet de zozeer de belangrijkste bijzaak van het leven, het is het belangrijkste onderwerp in Duitsland. Het gaat nu over de eer van het land, over de groei van het Bruto Nationaal Product en over de toekomst van het voetbal. Overdreven, maar typisch Duits. Sleutelrol in dit alles speelt coach Jürgen Klinsmann, die grote veranderingen willen doorvoeren in de structuur van het Duitse voetbal. En dat gaat niet zonder slag of stoot.

Toen Jürgen Klinsmann twee jaar geleden de rol van bondscoach van Rudi Völler overnam, was volgens de critici het Duitse voetbal op sterven na dood. Ondanks alle successen speelde de Mannschaft fantasieloos voetbal en haalde alleen nog successen door gelukkige lotingen. De onverslaanbare voetbalmachine uit de jaren zeventig en tachtig was verworden tot een moloch die het nog steeds moest hebben van harde renners en inzet. Geen wonder dat de voorkeurstrainers van de Duitse Voetbal Bond (Ottmar Hitzfeld en Otto Rehhagel) geen interesse toonden. Het spelerspotentieel loopt ver achter bij dat van vele andere landen en de functie van coach was een garantie voor toekomstig ontslag.
Plots was daar Klinsmann, een inmiddels in Amerika wonende oud-topspeler met 108 interlands op zijn naam. In Engeland bekend onder de bijnaam 'The Diver' wegens zijn vele 'Schwalbes' in het strafschopgebied (zie foto). Hoe Duits kan het worden? In een interview meldt hij plompverloren dat de hele DFB op de schop moet. Acht dagen later is hij Nationaltrainer. En het moet gezegd, zijn begin is hoopgevend. Zijn eerste maatregelen, verjonging van het team en aanvallend voetbal (u leest het goed) zorgen voor groot enthousiasme bij onze oosterburen: “Zie je wel, we kunnen wel mooi voetballen!?. Tijdens de Confederations Cup behalen de Duitsers een mooie derde plek met goed voetbal…alleen de verdediging was wel erg zwak maar van later zorg. Nog geen jaar later is de teneur geheel omgeslagen. ‘Klinsi’ staat onder zware druk, want zijn hervormingen liggen te ver af van wat de DFB kan ‘hebben’, zoals een Duitse hockeytrainer of een aerobics/fitnesstrainer uit Amerika aanstellen. De bond gooit de kont tegen de krib en weigert de hockeytrainer aan te stellen. Langzaamaan komen de grenzen van de DFB in zicht. Daarbij komt dat de resultaten steeds slechter worden, met als absoluut dieptepunt de kansloze 4-1 nederlaag tegen Italië vorige maand. Klinsmann weigert daarna (naar pas later blijkt om prive redenen) uit Amerika terug te komen voor een workshop met alle andere nationale trainers. Een culturele fout, want bij Duitsers moet je altijd verschijnen als je gelijken er ook zijn (i.e. professor ontmoet professor, niet de assistent). Het land is in paniek. Komt dit nog wel goed? Beckenbauer (foto) en Bild Zeitung halen keihard uit, en dan krijg je het heel moeilijk in Duitsland. De vaste waarden zijn weg en er is geen structuur of ‘Ordnung’ waar de Duitsers zich nog aan vast kunnen houden.Of zoals in het (overigens door Duitsers geschreven) boekje ‘Dat zijn nou typisch Duitsers’ staat: “Duitsland is (….) het Land van Angst. Angst is de basis van hun streven om alles te regelen, te beheersen, na te kijken, nog een na te kijken, in de gaten te houden, goed te verzekeren en grondig vast te leggen.’ Kortom, de Duitsers zijn bang af te gaan op het eigen WK. Volslagen onnodig natuurlijk, want de weg naar de halve finale ligt met (thuis) wedstrijden tegen Costa Rica en Equador, en waarschijnlijk ook Mexico in de achtste finale, wagenwijd open. Maar angst leidt tot actie en reactie, tot het gezamenlijk optreden tegen de boze buitenwereld. Het meest illustratief blijkt dit wel uit een artikel uit ‘Der Spiegel’, dat in een artikel met vele dikbedrukte pagina’s een deprimerende opsomming van de tekortkomingen van Klinsmann en het Duitse voetbal schrijft. Om dan weer plompverloren te eindigen met de vaststelling dat het geen tijd is voor defaitisme en dat de publieke opinie zich achter de bondscoach moet scharen.   Ach, Duitsland is het Land van Angst, maar wordt waarschijnlijk toch weer gewoon wereldkampioen. Nederland? Ook hier defaitisme. Komen we wel door de groepsfase tegen Ivoorkust en Argentinië? Ach, dat zien we dan wel. Daar maken we ons hier niet al te druk over. Nederland is het Land van Ooit. Ooit zal het lukken, maar we zien wel wanneer.