Uitspraak Ahold te licht, te zwaar?

Al eerder ben ik kort ingegaan op het boekhoudschandaal bij Ahold. De directie o.l.v. Cees van der Hoeven heeft zich schuldig gemaakt aan valsheid in geschrifte. Een strafbaar feit waarvoor zij tot voorwaardelijke straffen en geldboetes zijn veroordeeld. Is het oordeel te zwaar? Of juist te licht? Kern van het verhaal is dat door de fraude omzet van deelnemingen werd opgeteld bij de concernomzet van Ahold, iets dat niet had gemogen (en werd verzwegen voor de accountants).

De een spreekt over een veel te licht oordeel voor de oudbestuurders Van der Hoeven, Meurs en Andreae. Nederlandse gezinnen hebben tenslotte gemiddeld ongeveer zo'n € 1.000,-- verloren door het schandaal. Anderen, vooral de veroordeelden zelf, van een te zwaar oordeel. De drie bestuurders hebben nu een strafblad en dat betekent dat men door de top van het bedrijfsleven en overheid niet (snel) meer zal worden binnengehaald. Voor de bestuurders een hard gelag. Men is tot grote hoogten gestegen en valt nu even diep. Daarvoor is men echter wel zelf verantwoordelijk geweest. Een topfunctie vereist discretie en volledige betrouwbaarheid en onkreukbaarheid. Daarvoor krijgt de top beloningen die navenant hoog zijn. Zo wordt het persoonlijk fortuin van Van der Hoeven wordt geschat op € 40,-- miljoen. Ik ken mensen die ook geknakt uit het bedrijfsleven moesten zonder zo'n bedrag op de rekening, dus al te veel misbaar maken lijkt mij wat overdreven. Golfen is tenslotte ook een passie van de genoemde bestuurders.
Erger is dat de bestuurders hun onwetendheid, domheid en onschuld blijven volhouden. Ik kan er zelf met mijn pet niet bij dat dergelijke topbestuurders conflicterende documenten tekenen en die achterhouden voor de accountant. Het is zo iets als tegelijkertijd je trouwakte en scheidingdocument tekenen. Het optellen van bedrijfsbelangen is een van de kernactiviteiten bij de opstelling van een jaarrekening door een accountant. Een klusje waar ik overigens nooit in uitblonk in mijn uiterst korte carrière als assistent-accountant. Daarom ben ik er ook direct mee gestopt. Bij Ahold ging men er echter mee door. Terwijl de belangen niet groot genoeg (lees meer dan 50% van de aandelen en/of controlerend belang) waren om meegeteld te worden. Welk doel heeft dit gehad? Waarom zou je als bestuurder zoiets überhaupt willen?

Door de consolidatie van de omzet (opname in de cijfers van Ahold) van de deelnemingen werd de omzet van het moederbedrijf Ahold kunstmatig vergroot. Hierdoor bleef het bedrijf voldoen aan de eis van jaarlijkse omzetgroei. Hierop werden de bestuurders jaarlijks afgerekend. Zowel op de luid applaudisserende aandeelhoudersvergadering als op de beurs. Het aandeel van Ahold stond dus hoog. Op termijn zouden de bestuurders hier wel degelijk voordeel van hebben gehad. Ze waren tenslotte in het bezit van grote hoeveelheden opties op aandelen Ahold. Opties die de mogelijkheid boden goedkoop aandelen in te kopen en duur te verkopen. Het management had er dus wel degelijk belang bij dat de algemene opinie was dat Ahold groeide, niet dat het stagneerde. Dat de consolidatie de winstcijfers n iet opstuwde mag waar zijn, maar in de periode waar we het over hebben was het emotionele effect van omzetgroei op de beurskoers wellicht van groter belang. Hierover verschil ik dus duidelijk van mening met de rechter.

Dan het oordeel. Gelukkig leven we in een maatschappij waar de rechter de strafmaat bepaalt en waar mensen de mogelijkheid wordt geboden van hun fouten te leren. Om alsnog iets toe te voegen aan de maatschappij. In Amerika was de strafmaat wellicht hoger uitgevallen, maar wat ben ik blij niet onder dat rechtssysteem te vallen. Dat witteboordencriminaliteit lager wordt bestraft dan overige misdrijven, lijkt door de uitspraak wel bevestigd te worden. Dat je qua strafmaat beter heel veel geld kan kwijtraken of verduisteren dan een appel stelen, is natuurlijk al heel lang bekend. Dat er nu een uitspraak ligt en dat er duidelijkheid heerst over wat wel en niet kan, is daarom de enige winst van de hele affaire.