'What goes up, must come down'. We hebben het dan niet meer alleen over de werking van de zwaartekracht, maar evenzeer over golfbewegingen die de ontwikkeling van de wereldeconomie kenmerken. Al in de jaren twintig van de vorige eeuw beschreef een Russische econoom de op- en neergaande beweging van de economie, een die over een periode van 50 jaar loopt. Verrassend genoeg een theorie die waarschijnlijk een van de beste verklaringen kan geven voor de huidige recessie. De Russische econoom Nikolai Kondratieff (1892-1938) bracht midden jaren twintig zijn observaties naar buiten, waarin hij beweerde dat de wereldeconomie een 50-jarige cyclus doormaakt. Overigens, twee Nederlandse onderzoekers, J. van Gelderen (1891-1940) en Samuell de Wolff, hadden in 1913 al op het bestaan van 50 tot 60 jaar durende cycli gewezen. Omdat beiden echter in het Nederlands publiceerden, kregen hun ideeën pas recentelijk weer wijdverbreide bekendheid.Soms wordt in relatie tot economische golfbewegingen ook wel verwezen naar Hebreeuwse teksten en de Maya-kalender, die beiden ook cycli van rond de 50 jaar kenden.
Kondratieff verklaarde de cycli uit het ontstaan en/of wegblijven van nieuwe ontwikkelingen of innovaties. In een periode waarin een innovatie tot stand komt, is er sprake van groei. Op een gegeven moment stagneert de groei echter en is het wachten op de 'next best thing'. Een nieuw baanbrekend idee. De cycli van Kondratieff blijken ook na zijn dood de op en neergang van de wereldeconomie te kunnen voorspellen.
Hoewel de lange golf-theorie niet door alle economen wordt aanvaard (maar wat wel?), is het gedachtegoed van Kondratieff wel een van de peilers voor pleitbezorgers van innovatie als vliegwiel voor economische groei. Kritiek op het model richt zich voornamelijk op de onduidelijkheid van de begin- en eindjaren van de afzonderlijke cycli. Er worst ook wel verwezen naar andere cycli, zoals de Kuznets, een 15 jarige cyclus. Geen enkele cyclus heeft echter de populariteit van de Kondratieff kunnen benaderen. De helderheid van de analyse zal hier zeker aan hebben bijgedragen.
De cycli zoals die tot op heden zijn onderkend, gaan veelal uit van de vijf golven van de theorie van Schumpeter-Freeman-Perez, te weten (met beginjaar):
De Industriële revolutie beginjaar 1771
Tijdperk van stoom en spoorwegen beginjaar 1829
Tijdperk van staal en elektriciteit 1875
Tijdperk van olie en auto 1908
Het informatietijdperk 1971
Als we de theorie volgen, bevindt de wereldeconomie zich momenteel op het keerpunt van de vijfde cyclus. Kortom, we gaan richting het dal van de cyclus in. Hoewel er veel kritiek op de theorie te geven is, het blijft een sterk staaltje analytisch vernuft en tot op heden een van de betere verklaringen voor recessie en depressie na tijden van succes. Voor Kondratieff eindigde het dramatisch, hij werd om zijn gedachtegoed verbannen naar Siberië waar hij op jonge leeftijd stierf aan de ontberingen. Latere wetenschappers die vergelijkbare ontdekkingen hebben gedaan, hebben de 50 jarige golfbeweging als eerbetoon naar Kondratieff genoemd. Een terecht eerbetoon.
Grote vraag die openblijft is nu natuurlijk: wat wordt de innovatie die de wereldeconomie uit het dal kan trekken?
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Daarnaast is het natuurlijk eenvoudig om een golfbeweging vast te stellen en daar de innovaties bij te zoeken. Om er even een paar te noemen die minimaal hetzelfde betekend hebben voor de economie maar niet genoemd zijn: waar zijn de ontdekking van penicilline, waar het vliegtuig, waar de uitvinding van de telegraaf, telefoon, internet etc.
De genoemde theorie verklaart mijns inziens dus niets over de huidige recessie.
Het huidige tijdperk wordt getekend door Communicatie met name door de echte invloed van Internet. Het gaat niet lang meer duren of internet en mobiel communiceren kan tot in de diepste streken van bv Afrika. Dat is de echte invloed op dagelijkse activiteiten. Het effect van internet en mobiele communicatie gaat alles vormen. En de nieuwe generaties zijn daarvoor uitgerust. Daarmee komt totale transparantie en verbinding. en dat zal veroorzaken dat de cycli sneller en diffuser zullen zijn, dus bereid je maar voor op een woeste zee: het wordt nu wedstrijdzeilen! Hoe maak je je organisatie wendbaar? Veel zal intuitief en snel moeten gebeuren, kansen grijpen, fouten maken die je daarna weer moet oplossen, maar wat een uitdagingen! Nu wordt het leuk, geen plaats meer voor stroperigheid, en polderen.., beurtelings het roer nemen en op elkaar vertrouwen. Onderlinge afhankelijheid zal toenemen dus verbindingen ook op individueel niveau en in organisaties zullen een natuurlijke verhouding krijgen. Samenspel om de golven te trotseren. Met als beloning land in zicht, of de luwte om te genieten,tot je weer moet uitvaren. Maar wat een avontuur! En zoals op ieder schip: als er gehandeld moet worden is alleen uiterst respect voor andermans en eigen rol, en de onderlinge afhankelijkheid bepalend voor het functioneren, evenals het flexibel kunnen overgaan in een andere rol waar nodig.
In groter verband zal het bewustzijn dat ook het schip afhankelijk kan zijn van andere schepen in de buurt boventoon voeren, dus ook daar samenwerkingen waar nodig of waar het maar kan. Vorm teams. (netwerk) Als management heb begrip voor degeen die zeeziek is, maar besef dat de creativiteit daarmee niet dood is, maar morgen weer kan opdoemen. Welke koers is allesbepalend?
Naar mijn idee respect voor ecologie. Geen schade meer aan de omgeving , inclusief de medemens.
Ook die afhankelijkheid zal wereldwijd transparant worden, we zullen bewust gaan delen, en beter inrichten. De financiele crisis was het uiterste gevolg van een scheve verdeling van welvaart en de poging om dat recht te trekken met een kunstgreep, (gevolg slechte hypotheken)dan daarboven nog wat ego en onverantwoord korte termijn gedrag: en voila! We zullen ook global moeten werken aan eerlijker verdelingen , beter inrichten van de maatschappijen. Anders krijgen we over niet heel lang (!) nog veel meer crises, allemaal gevolg van in essentie verkeerde attitude.