Leiderschap in één prachtige quote

Onlangs werd ik benaderd om te verschijnen in een podcast over leiderschap. Hierover later meer op deze site. De betrokken interviewer had mijn boek De managementmonologen gelezen en was blijkbaar hiervan gecharmeerd, meer in het bijzonder door het hoofdstuk over leiderschap. Ik las het daarom zelf na enige tijd weer voor eens en was eigenlijk zélf ook weer verrast door de kracht van één citaat. Ik wil die mijn lezers niet onthouden! Bijgaand, komende weken meer uit De managementmonologen...en nee, deze verwijzen naar de monologen uit de Griekse en Romeinse oudheid, niet naar die andere......

- Begin uit boek -

Een belangrijk ijkpunt in de wijze waarop naar leiderschap wordt gekeken, is het verschijnen van het boek My Years At General Motors van Alfred Sloan in 1963.

Dit is, net als bij Marcus Aurelius tweeduizend jaar eerder, een leiderschapsverhaal van binnenuit. In dit geval het verslag van een topmanager die vijftig jaar ervaring als leiding gevende bij de grootste autofabrikant van de Verenigde Staten met zijn lezers deelt. Sloan kan gezien worden als een van de grootste ondernemende managers uit de 20ste eeuw, een man die met een conglomeraat aan automerken (onder meer Buick, Chevrolet en Cadillac) de concurrentie met marktleider Ford aanging. In plaats van iedere klant dezelfde auto aan te bieden (zoals Ford deed met de zwarte T-Ford), ontwikkelde Sloan een strategie waarbij er voor iedere portemonnee een specifieke auto werd gebouwd (a car for every purse and purpose). Daarbij had hij voor zijn tijd zeer moderne opvattingen over leiderschap. Je zou willen dat hedendaagse managers zijn werk eens zouden lezen. En ik moet zeggen, de volgende quote vind ik een van de mooiste over leiderschap...ooit. Eigenlijk denk ik, hebben wij al die boeken die sindsdien over leiderschap zijn verschenen eigenlijk wel nodig, volstaat niet dit ene citaat? Wat te denken van:

‘Ik geef nooit orders. Ik probeer mijn ideeën aan mijn collega’s te verkopen. Ik accepteer hun oordeel als ze mij kunnen overtuigen dat ik het niet goed zie. En dat doen zij frequent. Ik doe
liever een beroep op de intelligentie van een medewerker dan te proberen gezag over hem uit te oefenen.’

Let wel, dit is een citaat uit 1925! Er zijn vandaag de dag, geloof me op mijn woord, nog steeds genoeg managers (en leiders) die dit denkniveau over leiderschap bij lange na niet halen. Laat staan het ten uitvoer brengen. Om over de wens tegengesproken te worden nog maar te zwijgen.

De echte doorbraak in de zoektocht naar leiderschap hebben we te danken aan Jack Welch, voormalig CEO van General Electric (GE). Deze door het blad Fortune tot manager van de eeuw uitgeroepen captain of industry staat bekend om het feit dat hij GE in de jaren tachtig transformeerde van een ingeslapen gigant naar een modern en dynamisch geleid bedrijvenconglomeraat. In zijn periode als CEO bij GE verhoogde hij de beurswaarde van het bedrijf van $ 13 miljard naar $ 500 miljard. Hij stond bekend als een harde saneerder. Binnen vijf jaar verdween een kwart van de medewerkers van de loonlijst. Hij stelde harde eisen aan alle divisies van het bedrijf: ze moesten qua grootte per definitie de nummer 1 of 2 in de markt zijn waarin zij opereerden. Dat ging via het simpele fix it, sell it or close it. Kortom, je zorgt maar dat het goed gaat met de divisie of we verkopen of sluiten deze. Minder bekend is dat hij een fervent voorstander was van leiders en leiderschap in organisaties, Sterker nog, hij vermeed het woord manager liefst helemaal.

Management werd midden jaren 80, en nu ook nog al te vaak, geassocieerd met bureaucratie, controle en beheersing. Niet met vernieuwing en innovatie, niet met het zoeken naar oplossingen en besluiten nemen, niet met daadkracht en verantwoordelijkheid nemen. Ziedaar het moment van de opkomst van leiderschap in organisaties. Het voorbeeld van GE sprak boekdelen. Daar werd niet gemanaged, daar werd geleid. De markt van goeroes, managementauteurs en captains of industry kon niet achterblijven, de beer was los. Management belandde per direct in het bakje ‘Uit’, leiderschap in het bakje ‘In’. In de zakenwereld en zelfs bij overheden zoekt men sindsdien naar leiders. Managers, daar hebben we er tenslotte al genoeg van. Auteur en hoogleraar Edgar Schein, ook zo’n reus op wiens schouders wij staan, omschreef het verschil als volgt:

'Leiders creëren en veranderen organisatieculturen, managers leven daarbinnen.'

Mooi....hierover later meer in deel 2 over leiderschap.

De managementmonologen zijn bij alle on- en offline winkels aan te schaffen, waaronder Businezz.nl, Managementboek.nl en bol.com, alsmede alle boekhandels in Nederland. hetzelfde geldt voor mijn boeken Het dodo-effect; Commitment en mijn nieuwste publicatie, het magische coaching boek Het labyrint van de ziel. NB alle genoemde boeken zijn ook als E-boek verkrijgbaar!