Tag: CEO

Over gedragsverandering in organisaties

Dit is het tweede deel van een serie van drie over de Zonnekoning in organisaties. De teksten zijn ontleend aan het boek Het dodo-effect. Het eerste deel kan je hier lezen.

Zoals gezegd: er is voor zonnekoningengedrag meer nodig dan afwijkend extravert gedrag. Dat gedrag is moeilijk te duiden, want zonnekoningen zijn meesters in window-dressing: ze leiden een soort dubbelleven. Vaak worden ze pas ontmaskerd na jaren van wan gedrag en kan het merendeel van zijn volgelingen nog steeds niet ge loven dat de manager van zijn geloof is gevallen. Wat zien we in de dagelijkse praktijk aan concrete voorbeelden die ons kunnen helpen bij het voortijdig duiden van dergelijk excessief gedrag, waardoor we het in de toekomst kunnen indammen? Een selectie van zeven veel voorkomende en zichtbare gedragingen:

Over gedragsverandering in organisaties

In het eerste deel van dit drieluik ben ik ingegaan op de impact van uiterlijkheden op ons oordeel over sprekers, adviseurs en politici. Het lijkt erop dat wij er, bewust of onbewust, nog dagelijks intrappen. Heb jij bijvoorbeeld onlangs nog eens goed gekeken naar het gezicht van je leidinggevende? Nee? Dat wordt dan hoog tijd, want de analyse van het gezicht van de baas blijkt een goede voorspelling te geven van de resultaten van de organisatie. The Economist publiceerde hierover ‘Face Value, what the boss looks like determines how he performs’ (2008). Het zakenblad schenkt aandacht aan het opzienbarende onderzoek van de Amerikaanse Tufts University. Hier ontdekte men dat waarnemers die een filmpje van twee seconden over professoren bekeken, goed in staat bleken de performance van deze hoogleraren te beoordelen. De uitkomsten kwamen uitstekend overeen met de eindresultaten van en de beoordelingen over deze professoren na een semester.

Over gedragsverandering in organisaties

Aan zonnekoningengedrag kleeft een negatief imago, waarbij machtsmisbruik, corruptie, leugens en fraude de boventoon voeren. Waar komt dit vreemde gedrag vandaan en is het altijd en per definitie schadelijk voor organisaties? Zijn er signalen dat zonnekoningengedrag naar de verkeerde kant doorslaat en valt dit te voorkomen? Deel 2 van een serie van 3 over het eerste hoofdstuk als voorpublicatie van mijn nieuwe boek ‘ Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties’.

Een vermaard auteur op het gebied van afwijkend gedrag van (top) managers is Manfred Kets de Vries, die met een op de psychoanalytische theorie gebaseerde benadering organisaties en hun leiders diagnosticeert. Daarbij bespreekt hij zaken als neurotisch gedrag, machtsverslaving en egocentrisme van managers. In diverse publicaties, waaronder ‘Organisaties op de divan’, identificeert hij vijf groepen van topmanagers met een problematische geaardheid die hij in relatie brengt met het falen van de onder hun hoede staande organisaties. Het woord zonnekoning wordt door Kets de Vries niet gebruikt. Toch biedt zijn indeling in vijf groepen, hier kort beschreven, voldoende aanknopingspunten om tot een nadere duiding hiervan te kunnen komen.

Als vervolg op het eerste artikel, een nadere beschouwing over cynisme op de werkvloer. Zoals uit de reactie van Willem Mastenbroek op het eerste artikel blijkt, is cynisme niet alleen een kwestie van de werkvloer, maar zeker ook van de top. Ook zelfstandigen als ondergetekende ontkomen er niet aan: ‘zal wel weer niets worden, die opdracht’.

Organisaties zijn gemeenschappen met bewoners die zich tijdens werkuren onderscheiden door het werk, niet door afkomst, ras of wat dan ook, en waarbij men zich onderscheidt door taalgebruik dat bij de dagelijkse activiteit past. Niet verwonderlijk dat er vele cursussen zijn die managers leren hoe ze beter kunnen communiceren. Het moet u echter niet verbazen als er binnenkort cursussen komen die leren hoe u zo min mogelijk zegt. Want de exegese van de management-taal zal steeds professionelere vormen aannemen, zoals ook blijkt uit onderstaand voorbeeld dat wederom is ontleend aan The Conference Board winter 2011 editie.

(artikel eerder verschenen 30 mei 2006) In een eerder artikel is ingegaan op de vragen die gesteld kunnen worden om te kunnen beoordelen of en wanneer een verontschuldiging op zijn plaats is. Waaruit moet een verontschuldiging echter bestaan? En is een verontschuldiging wel altijd op zijn plaats? Een leider excuseert zich tenslotte niet zozeer alleen voor zijn eigen gedrag, maar ook voor dat van zijn medewerkers of landgenoten.

Vandaag een mooi artikel in de Volkskrant onder de titel ‘Waarom bankiers geen sorry zeggen”. Op deze site is een tweetal artikelen met vergelijkbare strekking al in 2006 gepubliceerd. Vandaag en morgen hernieuwd geplaatst:
“De Ahold-rechtszaak maakt het opportuun over de bovenstaande vraag na te denken. Tijdens de verdediging lieten de voormalig topmannen hun krokodillentranen de vrije loop en verontschuldigden zich slechts deels. Het is ook niet altijd eenvoudig met verontschuldigingen te komen, want dat kan (juridisch) als schuldbekentenis worden gezien. In Amerika zijn er staten waar een verontschuldiging van een organisatie uit de gezondheidszorg als een bewijs van schuld en aansprakelijkheid wordt gezien. Weigeren je te verontschuldigen kan slim zijn, maar ook tot de ondergang leiden. Enkele tips.

Heeft u weleens goed gekeken naar het gezicht van uw CEO? Nee? Dat wordt dan hoog tijd, want de analyse van het gezicht van de baas blijkt een goede voorspelling te geven van de resultaten van de organisatie. ‘The Economist’, nou niet echt een blad waar je dit soort artikelen verwacht, publiceert deze week ‘Face Value, what the boss looks like determines how he performs’. Eigenlijk best eng. We weten tenslotte welk een invloed dergelijk onderzoek in de periode voorafgaand aan WO 2 had. Maar goed. Uit onderzoek blijkt nu dat een assessment van een foto van een CEO een uitstekend inzicht geeft in diens capaciteiten. Is de tijd nu rijp voor plastische chirurchie voor CEO’s uit bijvoorbeeld de bankenwereld?

De laatste weken van het jaar verschijnen traditiegetrouw interessante onderzoeken over de effectiviteit van managers, medewerkers of trainingen. Gelukkig is dat ook dit jaar weer het geval. En ja hoor, de Nederlandse werknemer baalt van de manager. Liefst een derde van hen is ontevreden over de manager c.q. het management van zijn of haar baan. Deze ontevredenheid over de leidinggevenden leidt er toe dat een kwart van de werknemers denkt over twee jaar een andere baan te hebben. En zoals altijd ligt de schuld bij gebrekkige communicatie en tekortschietend leiderschap. Dagblad Metro daarentegen liet zien dat de Nederlandse werknemer erg tevreden is met de baan. En weer ander onderzoek laat zien dat cursussen een effectiviteit van slechts 20% hebben. Ook geen nieuws, want vergelijkbare onderzoeken bestaan al tientallen jaren, maar de boodschap is wel erg hardnekkig. Daar ligt de oplossing dus ook niet. Waar wel?