Tag: Hofnar

Over gedragsverandering in organisaties

Onlangs verscheen ‘Wat speelt hier’ van mijn gewaardeerde (ex-)collega’s Arend Ardon en Cynthia van der Zwan. Hierin bespreken zij de rol van de onderstroom, een onderwerp dat ook mijn nadrukkelijke aandacht heeft in mijn dagelijkse adviespraktijk. Want het is verleidelijk alleen te kijken naar de dashboards, de organigrammen, de jaarrekeningen en de kengetallen, maar wat speelt er écht in de organisatie?

In mijn boek ‘Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties, heb ik hier ruim aandacht aan besteed. Allereerst aan de duiding van de begrippen onder- en bovenstroom, want waar hebben we het eigenlijk over? Wat is dat, die onderstroom. Bijgaand dus eerst maar eens duiding van de begrippen.

Mijn artikel over de Hofnar wordt voorgelezen én besproken in deze Daily Business Bites Podcast door Marja den Braber.

https://app.springcast.fm/16362/de-hofnar-als-geweten-van-de-organisatie-209

Het boek Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties waar dit een van de 17 rollen en gedragingen binnen organisaties is die wordt besproken, is overal on- en offline te koop, zoals bij onderstaande sites:

https://www.businezz.nl/zoeken?q=Vergouw

https://managementboek.nl/zoeken/cat:managementboeken?q=Gyuri+Vergouw

Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties

Over gedragsverandering in organisaties

Zonnekoningengedrag kan ernstige consequenties voor organisaties hebben. Dezelfde managers die de organisatie groot hebben gemaakt, kunnen de continuïteit hiervan even later ernstig bedreigen. De zonnekoning verliest het perspectief en de realiteitszin uit het oog en besteedt meer tijd aan openingen van kunsttentoonstellingen en aan golf- of bridgetoernooitjes dan aan de dagelijkse gang van zaken. Zonnekoningen geven daarmee de medewerkers het verkeerde voorbeeld; ego en neurotische trekjes voeren uiteindelijk de boventoon. Het leidt tot het stellen van verkeerde prioriteiten (een tv-show gaat boven het voeren van een goede en deugdelijke administratie, denk aan een bekende advocaat) het nemen van verkeerde beslissingen (dramatische overnames en fusies, boekhoudkundige trucjes, fraude, derivatenhandel) en afwijkend gedrag dat (een deel van) de medewerkers uiteindelijk als stuitend of in ieder geval onwenselijk beschouwt.

Voor tegenspraak is geen ruimte, veel sleutelmedewerkers verlaten de organisatie, de sfeer is om te snijden en de zonnekoning wordt een onbestuurbaar projectiel. Zijn de medewerkers eerst trots op de zonnekoning omdat hij de organisatie uit de problemen heeft gehaald of succesvol heeft gemaakt, later ontstaat een gevoel van schaamte en is men hem liever kwijt dan rijk.

Derde deel. Voor eerdere delen zie deze site.

Over gedragsverandering in organisaties

Gestoorde mensen

Iemand die heilig overtuigd is van het nut van afwijkende denkers is de Amerikaanse managementgoeroe Tom Peters, getuige zijn uitspraak: ‘Ik geloof alleen in gestoorde mensen.’ In zijn meetings lokt hij managers uit hun tent en speelt keihard op de man/vrouw. Eigenlijk is hij de public speaker die als ‘hofnar’ fungeert, een rol die op deze manier natuurlijk eenvoudiger te spelen is dan interne medewerker. Peters kan makkelijk iets roepen; het ergste wat hem kan overkomen, is dat de factuur niet wordt betaald. Zijn uitspraken bieden in ieder geval voer voor discussie. Wat te denken van ‘Met mensen die alleen binnen de gebaande paden kunnen denken, behaal je nooit uitmuntende resultaten’ en ‘Willen jullie dat op je grafsteen staat: “Hij bleef altijd binnen het afgesproken budget”?’

Over gedragsverandering in organisaties

Het was in november tussen alle ellende door een luchtig nieuwsbericht, passend bij het onderwerp. AFAS CEO Bas van der Veldt neemt twee hofnars aan, een jonge student die een scriptie over het onderwerp schreef en een ondernemer die tegenspraak in zijn bedrijf moeten gaan organiseren. Van der Veldt wordt in een artikel voor De Ondernemer als volgt gequote: ,,Als ik het even op mijzelf betrek, het gebrek aan tegengas brengt het risico met zich mee dat ik ga geloven in mijn eigen sprookje. Terwijl de waarheid is dat ik gewoon heel veel mazzel heb. Als ik onvoldoende kritiek krijg, kan ik mezelf als de held gaan zien. Dan word ik steeds onbesuisder en neem ik beslissingen die voor mij wel kloppen, maar voor de rest niet. En word ik – excuse my French – gewoon een lul.” De net aangenomen hofnars konden na deze woorden naar eigen zeggen alleen maar instemmend knikken.

Over gedragsverandering in organisaties

Aan zonnekoningengedrag kleeft een negatief imago, waarbij machtsmisbruik, corruptie, leugens en fraude de boventoon voeren. Waar komt dit vreemde gedrag vandaan en is het altijd en per definitie schadelijk voor organisaties? Zijn er signalen dat zonnekoningengedrag naar de verkeerde kant doorslaat en valt dit te voorkomen? Deel 2 van een serie van 3 over het eerste hoofdstuk als voorpublicatie van mijn nieuwe boek ‘ Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties’.

Een vermaard auteur op het gebied van afwijkend gedrag van (top) managers is Manfred Kets de Vries, die met een op de psychoanalytische theorie gebaseerde benadering organisaties en hun leiders diagnosticeert. Daarbij bespreekt hij zaken als neurotisch gedrag, machtsverslaving en egocentrisme van managers. In diverse publicaties, waaronder ‘Organisaties op de divan’, identificeert hij vijf groepen van topmanagers met een problematische geaardheid die hij in relatie brengt met het falen van de onder hun hoede staande organisaties. Het woord zonnekoning wordt door Kets de Vries niet gebruikt. Toch biedt zijn indeling in vijf groepen, hier kort beschreven, voldoende aanknopingspunten om tot een nadere duiding hiervan te kunnen komen.

Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties

Voormalig Rochdale directeur Möllenkamp staat terecht. In mijn nieuwe boek ‘Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties’, dat op 4 november a.s. verschijnt, ga ik dieper in op het gedrag van zonnekoningen, maar ook op klokkenluiders, roofridders, hofnarren, frontsoldaten en ander afwijkend gedrag dat we allemaal wel tegenkomen in organisaties, zoals jaloezie, rouw en egotripperij. Ik begin met een verkorte voorpublicatie in drie delen van het eerste hoofdstuk. Laat Möllenkamp daar nu een ‘mooie’ rol in vervullen.