Tag: Kubler

Over gedragsverandering in organisaties

Dit is het tweede deel van Rouwverwerking voor managers, een ingekorte versie van een hoofdstuk uit het Dodo-effect. Het eerste deel vind je hier.

– vervolg –

Depressie
Als de teleurstellingen en het verdriet niet meer te ontkennen zijn en onderhandelingen en tegenaanvallen niet geholpen hebben, treedt vaak de fase van de depressie op. In deze fase voelt de betrokkene zich machteloos. Hij sluit zich af voor contact of trekt zich terug op zijn eigen ‘eiland’. In deze fase bestaat het risico op het overmatig gebruik van verdovende middelen als drugs, alcohol, pijnstillers, kalmerings- en slaapmiddelen.
Hierbij kan lering worden getrokken uit eerdere deconfitures van grote organisaties waarmee medewerkers vaak een jarenlange en bijzondere binding hadden. Bij veel medewerkers leefde jarenlang verdriet over het verlies van de genoemde organisaties, men had er een speciale binding mee. Zo verklaarden veel IBM-medewerkers na de grote reorganisaties die het bedrijf begin jaren negentig doorvoerde dat ze ondanks uitstekende vertrekregelingen zichzelf deels waren kwijtgeraakt, men had ‘zichzelf verloren’. De trots op en de binding met het bedrijf waren zo sterk dat ze na verlies van de baan weliswaar konden teren op de riante afvloeiingsregelingen, maar de status en de dagelijkse gang naar het werk werd zodanig gemist dat velen in een depressie raakten.

Over gedragsverandering in organisaties

‘Iedereen deed het toch zo’ ‘Het is niet onze schuld, gewoon pech.’ ‘De markt zit tegen’.

De afgelopen jaren namen managers, maar ook ondernemers die zware tijden achter de rug hadden, dergelijke woorden veelvuldig in de mond. En de Covid—crisis heeft het er niet makkelijker op gemaakt. Het wijst op gedrag dat mij doet denken aan de vijf fasen van rouwverwerking zoals deze ooit door psychiater Elisabeth Kübler-Ross zijn beschreven. De door haar beschreven fasen zijn: ontkenning, protest (of boosheid), onderhandelen en/of vechten, depressie en aanvaarding. Ik denk dat mensen in organisaties deze fasen regelmatig doorlopen, iets wat opvallend genoeg weinig voor het voetlicht is gebracht in de populaire managementliteratuur. Alsof het werkzame leven niet of nauwelijks deel uitmaakt van het ‘gewone leven’. Onlangs verscheen echter een artikel in het FD over dit onderwerp, genoeg reden dit hoofdstuk uit mijn boek Het dodo-effect eens te plaatsen.

Over gedragsverandering in organisaties

De eerste twee delen uit deze serie over rouwverwerking in organisaties zijn enorm vaak doorgelinkt en gelezen. Dat geeft aan dat dit onderwerp leeft en dat managers en medewerkers naarstig op zoek zijn naar informatie over dit onderbelichte onderwerp. Met de serie wilde ik het onderwerp nieuw leven inblazen, al zijn er genoeg professionals die zich hier dagelijks mee bezig houden. Sommigen menen dat de vijf fasen van Kubler-Ross hun beste tijd hebben gehad. Wie behoefte heeft aan verdere verdieping in het onderwerp verwijs ik graag naar de gespecialiseerde literatuur hierover. Voor mij gaat het vooral over de rol die de manager zelf kan hebben bij het aan boord houden van de medewerkers die rouw aan het verwerken zijn. In dit laatste deel een voorbeeld hiervan en enkele do’s en don’ts.