Tag: Management

Over gedragsverandering in organisaties

Onlangs verscheen ‘Wat speelt hier’ van mijn gewaardeerde (ex-)collega’s Arend Ardon en Cynthia van der Zwan. Hierin bespreken zij de rol van de onderstroom, een onderwerp dat ook mijn nadrukkelijke aandacht heeft in mijn dagelijkse adviespraktijk. Want het is verleidelijk alleen te kijken naar de dashboards, de organigrammen, de jaarrekeningen en de kengetallen, maar wat speelt er écht in de organisatie?

In mijn boek ‘Het dodo-effect, over gedragsverandering in organisaties, heb ik hier ruim aandacht aan besteed. Allereerst aan de duiding van de begrippen onder- en bovenstroom, want waar hebben we het eigenlijk over? Wat is dat, die onderstroom. Bijgaand dus eerst maar eens duiding van de begrippen.

Onlangs zag ik een reactie op Linkedin staan dat quotes ‘uit’ zijn. Dat kan zijn door de overvloed aan plaatsen waar ze tegenwoordig worden gebruikt, maar volgens mij zijn quotes juist ‘tijdloos’ en ‘hip’, hetgeen van veel oeuvres niet gezegd kan worden. Een quote van Simon Vestdijk? Prima! De hele Anton Wachter cyclus van dezelfde auteur lezen? Prachtig, maar wie doet dat nog? Het werk van Marcel Proust integraal gelezen? Gelooft u het zelf? De grootste kenner van Proust in Frankrijk moest zelfs toegeven dat niet gedaan te hebben. Wie weet zet juist dan een quote een lezer aan zich eens verder te interesseren voor het werk van de beste man.

Niet alleen daarom, maar gewoon omdat het leuk is, ben ik vorige week begonnen met het plaatsen van quotes uit mijn eigen oeuvre. Niet alleen quotes van mijzelf overigens, maar gewoon quotes die in mijn werk zijn opgenomen om zaken te verduidelijken, illustreren of gewoon omdat ze in het werk passen. De komende tiijd zal ik uit mijn 11 boekpublicaties en zo’n 500 artikelen quotes blijven publiceren. Tegen de stroom in waarschijnlijk, maar is dat sowieso niet kenmerkend voor mijn werk? De quotes zijn dagelijks terug te vinden op mijn Instagram account Het labyrint van de ziel. (genoemd naar mijn laatste publicatie)

Bijgaand de quotes 1-3

‘Als je wilt dat iets NIET verandert, dan moet je een commissie oprichten’
Paus Fransiscus. Uit: De Managementmonolgen, blz. 11.
(NB vlak daarna richt hij zelf een commissie op…waar we nooit meer iets over hebben gehoord;-))

‘Verwondering is een grote “gelukkig maker” en het kost niets behalve interesse hebben en belangstelling tonen. In mensen, dieren, dingen.’
Uit: levensgenieter Dio tegen Jason in Het labyrint van de ziel, p. 179.

‘Commitment: een vrijwillig aangegane, maar niet vrijblijvende afspraak of belofte’
Uit: Commitment, Gyuri Vergouw

NB ik zocht naar een goede definitie van het begrip commitment, maar zelfs Van Dale gaf toentertijd ‘Commitment =….Commitment’. Dus ben ik zelf maar aan de slag gegaan. De definitie doet het goed bij eenieder die zoekt naar betrokkenheid en bevlogenheid die verder gaat dat mooie beloften. Afspraak is afspraak, anyone?

NB 2 De genoemde boeken zijn nog overal in Nederland en Vlaanderen on- en offline verkrijgbaar, bijvoorbeeld hier: https://www.boom.nl/auteur/110-1618_Vergouw

Commitment, de belofte van betrokkenheid en bevlogenheid in organisaties

In het eerste deel heb ik aangegeven dat veel grote namen uit de managementliteratuur aangeven dat ze commitment centraal stellen in hun benadering. Zonder commitment is de kans op succes van invoering van de door hen gepropageerde modellen en benaderingen gering. Maar ja…ze geven helaas geen van allen aan hoe je commitment dan kan krijgen van de medewerkers die het moeten gaan doen. En dat blijkt nog niet zo eenvoudig. In dit tweede deel kom ik met een definitie, die ons weer een stap verder brengt in de totstandkoming van een betrokken en bevlogen workforce. Het is slechts een stap, het zou makkelijk zijn als we er hier al mee klaar waren. maar wel een belangrijke stap.  

Case: ‘Ja maar, we hebben het al zo ontzettend druk’, ‘Daar is onze afdeling nog niet klaar voor’, ‘Ik heb daar momenteel daar geen mensen voor, ik heb veel zieken’(N.B. terwijl terugdringen van het ziekteverzuim actiepunt 2 is). “Ik moet wel om half zes thuis zijn, ik heb een ziek kind thuis.’

De gemeentesecretaris wist om half vijf genoeg, ‘Tijd voor de borrel’, roept hij vrolijk uit, waarmee het einde van de management-dag is bezegeld. Zelden een zaal zo snel zien leegstromen. Ergo, de deelnemers waren ‘committed’ de dag in te gaan, mee te denken en mee te spreken over de problemen en mogelijke oplossingen. Niet om daadwerkelijk met de oplossingen aan het werk te gaan. Denkers, geen doeners. De gemeentesecretaris was ook tevreden, er was hard gewerkt en er was een lijstje uitgekomen met actiepunten. De pijnpunten waren voor een ieder zichtbaar. Of daadwerkelijk met de punten aan de gang zou worden gegaan, dat was eigenlijk ook voor de gemeentesecretaris één stap te ver. De borrel bracht redding. We hieven het glas, we deden een plas, en alles bleef, zoals het….

Over gedragsverandering in organisaties

Het was in november tussen alle ellende door een luchtig nieuwsbericht, passend bij het onderwerp. AFAS CEO Bas van der Veldt neemt twee hofnars aan, een jonge student die een scriptie over het onderwerp schreef en een ondernemer die tegenspraak in zijn bedrijf moeten gaan organiseren. Van der Veldt wordt in een artikel voor De Ondernemer als volgt gequote: ,,Als ik het even op mijzelf betrek, het gebrek aan tegengas brengt het risico met zich mee dat ik ga geloven in mijn eigen sprookje. Terwijl de waarheid is dat ik gewoon heel veel mazzel heb. Als ik onvoldoende kritiek krijg, kan ik mezelf als de held gaan zien. Dan word ik steeds onbesuisder en neem ik beslissingen die voor mij wel kloppen, maar voor de rest niet. En word ik – excuse my French – gewoon een lul.” De net aangenomen hofnars konden na deze woorden naar eigen zeggen alleen maar instemmend knikken.

Management-monologen, kompas in de managementjungle

Managers en de managementliteratuur staan er niet al te best op bij het grote publiek. Ideeën, hypes, theorieën en methodes overwoekeren het managementlandschap en velen vinden management inmiddels weinig meer dan flauwekul. Is dat wel zo? Juist voor wie snakt naar overzicht én inzicht schreef managementauteur Gyuri Vergouw het boek De managementmonologen. Hij gaat hierin op zoek naar de zin en onzin van de belangrijkste theorieën die hij vakkundig en met humor fileert. (Lees verder)

Over gedragsverandering in organisaties

Dit is het tweede en laatste deel over het dodo-effect, een artikel waarnaar ook mijn boek ‘Het dodo-effect, over gedragsveranderig in organisaties’ is genoemd. In dit boek staan 15 vreemde gedragingen van mensen in organisaties uitgelegd en toegelicht.

Neem Kaplan en Norton, auteurs van het boek over van de Balanced Scorecard, een benadering die de aansturing van organisaties op basis van een beperkt aantal kritieke succesfactoren en prestatie-indicatoren mogelijk maakt. Hun onderzoek beperkte zich in eerste instantie tot twaalf productiebedrijven uit de basisindustrie, sectoren waar het werken met prestatie-indicatoren al van oudsher stevig is ingeburgerd.

Over gedragsverandering in organisaties

In ‘Alice in Wonderland’, het wereldberoemde verhaal van Lewis Carroll, komt een scène voor waarin een aantal personages uit het boek drijfnat worden doordat ze in een meertje vallen. Om droog te worden, stelt het karakter van de Dodo voor een wedstrijd te houden. Iedereen moet rond het meertje rennen totdat ze droog zijn en daarbij maakt het niet uit waar ze starten, hoe ze lopen en hoever ze gaan. Niemand houdt bij hoever de deelnemers gerend hebben of hoelang. Als ze na een tijdje aan de Dodo vragen wie gewonnen heeft, antwoordt deze na lang nadenken: ‘Iedereen heeft gewonnen en iedereen krijgt een prijs.’ Dit noemt men in de psychotherapie het ‘dodo-effect’, het over-generaliseren van het effect van een therapie. Kortom, het maakt soms in wezen helemaal niet uit wat je doet of dat je wat doet, de aanwezigheid van een therapeut is al afdoende om tot een positief effect te komen.

Het werkt! Hoe zorg-instelling Philadelphia meer doet met minder regels

Je moet maar durven, een boek schrijven waarin de hoofdrolspelers namen dragen als Han van Esch, Greet Prins, Klaas Smit, Henk Stoel en Gabriel Zwart. Toch is dat wat Johan Faber met Het werkt! heeft gedaan. In de stroom aan artikelen, pamfletten en overige publicaties over de problemen in de zorg is Het werkt! een lezenswaardige uitzondering.  De door Faber op prettige wijze beschreven case study behandelt het veranderproces van zorginstelling Philadelphia. Over hoe een organisatie terug ging naar De bedoeling en hoe minder regels en geleuter leidde tot betere zorg. Het kan anders en die verandering hoeft niet altijd geld te kosten, laat staan bewerkstelligd te worden door nog meer managementlagen in te zetten.

Houston, we’ve got a problem

Er zijn van die boeken waarvan je niet begrijpt waarom ze geen succes zijn geworden. Of nóg geen succes natuurlijk. Houston, we’ve got a problem, leiderschapslessen uit films‘, is daar één van. Auteur Rozemarijn Dols bespreekt bijna 50 films om hier leiderschapslessen uit te trekken waar we direct mee aan de slag kunnen. Boeken over films en management, ik ken velen die een poging hebben gewaagd. Zelden komen de ideeën hieromtrent tot volle wasdom. En de enkele die publicatie wel haalt, lijdt vaak aan een belangrijk euvel. Die mist altijd de favoriete film van de lezer. Door op een andere manier naar het boek te kijken werd het interessant leesvoer en in mijn ogen een prima consumeerbare én bruikbare publicatie.