Tag: Verandermanagement

Enige tijd geleden stond ik in Brabant in een zaal die was vernoemd naar de grondlegger van het DAF concern, Dr. ir. Hub van Doorne. Ik was de avond van tevoren al aangekomen en liep ’s avonds door het oude klooster dat inmiddels een groot  conferentieoord was geworden. Toen ik voor de zaal stond waar het de volgende dag allemaal ging gebeuren moest ik plots denken aan de grootste uitvinding van Van Doorne, de Continu Variabele Transmissie, kortweg de CVT. Het was een in de jaren vijftig, zestig ongekende techniek, die ervoor zorgde dat zijn DAF-auto’s zonder schokkerige bewegingen automatisch van versnelling konden wisselen. Het was ‘het pientere pookje van de DAF’, een uiterst slimme innovatie van eigen bodem. Toch weet ik dat we in Nederland toentertijd eigenlijk helemaal niet trots waren op de DAF-auto’s, er werd gekscherend over ‘Iedere maf rijdt in een DAF’ gesproken. Zou dat typisch Nederlands zijn, dat afgeven op succes uit eigen land?

Leonardo Festival

Aanstaande zaterdag mag ik een bijdrage leveren aan het aan Leonardo da Vinci gewijde festival ‘Het oog van Leonardo’, waarin serendipiteit centraal staat. Een goede reden om drie artikelen over het onderwerp nog eens te herplaatsen, oorspronkelijk geplaatst in 2006. NB de voorstelling ‘Het oog van Leonardo’ van Egon Kracht is een aanrader.

Wat hebben de deze week gestarte grootste deeltjesversneller ter wereld (bij CERN in Zwitserland), het beroemde Viennetta-ijs van Unilever en acteur Harrison Ford (Indiana Jones) gemeen? Serendipiteit! Bij CERN gaat men op zoek naar elementaire deeltjes, zonder vooraf precies te weten wat men gaat vinden. En dat mag nu al zo’n € 6 miljard kosten. Het Viennetta-ijs van Ola is dankzij een toevallige gebeurtenis tot stand gekomen. En Harrison Ford? Die schrijft zijn succesvolle carrière toe aan serendipiteit. In dit artikel enkele voorbeelden van hoe het toeval van belang kan zijn bij het doen van cruciale ontdekkingen, voor organisaties, ondernemingen en personen.

Leonardo Festival

Aanstaande zaterdag mag ik een bijdrage leveren aan het aan Leonardo da Vinci gewijde festival ‘Het oog van Leonardo’, waarin serendipiteit centraal staat. Een goede reden om drie artikelen over het onderwerp nog eens te herplaatsen, oorspronkelijk geplaatst in 2006. NB de voorstelling ‘Het oog van Leonardo’ van Egon Kracht is een aanrader.

Het eerste serendipiteits-artikel is bijzonder vaak gelezen en er zijn boeiende reacties binnengekomen. Tijd dus om stap voor stap het onderwerp verder uit te diepen, maar wel op een ‘down to earth’ manier. Want hoewel (auto)biografieën en interviews met managers, captains of industry of consultants soms anders doen geloven, geluk en toeval spelen vaak net zo’n rol in de carrière als intelligentie, slimmigheid of briljante ideeën. Neem Morris Tabaksblat, voormalig CEO van Unilever en bekend van de ‘code Tabaksblat’, die over zijn loopbaan zegt: ‘een kwestie van toevalligheden en van het elimineren van mogelijkheden’ (1). Ook de ultieme manager van de vorige eeuw, Alfred Sloan van General Motors, liet merken dat toeval en geluk bepalend waren voor zijn carrière. Om het onderwerp serendipiteit zo concreet mogelijk te houden ga ik dit keer in op het ontstaan van veilingsite E-bay, Aad Ouborg met zijn huishoudelijke producten en Christoffel Columbus.

Leonardo Festival

Aanstaande zaterdag mag ik een bijdrage leveren aan het aan Leonardo da Vinci gewijde festival ‘Het oog van Leonardo’, waarin serendipiteit centraal staat. Een goede reden om drie artikelen over het onderwerp nog eens te herplaatsen, oorspronkelijk geplaatst in 2006. NB de voorstelling ‘Het oog van Leonardo’ van Egon Kracht is een aanrader. En dat zeg ik als niet-liefhebber van het genre.

Een onderwerp dat mij al bijna 20 jaar enorm boeit is dat van ‘serendipiteit’. Zelfs dusdanig dat ik jarenlang met het idee heb gespeeld een boek over dit onderwerp te schrijven. Maar ja, wie koopt een boek over een onderwerp dat nauwelijks bekend is in Nederland? Daarom zal ik deze zomer starten met een korte reeks artikelen die het onderwerp ook voor het voetlicht brengt van managers. Wat is eigenlijk ‘serendipiteit’? Waar komt het vandaan? Wat kan het betekenen voor managers? Wat zijn bekende voorbeelden? En waarom is het in mijn ogen een belangrijk onderwerp voor managers, iets wat tot op heden niet of nauwelijks is herkend in de management literatuur? Het zal allemaal aan de orde komen in een serie waar in ieder geval ikzelf al heel lang naar heb uitgekeken om te schrijven.

De kennis over beter managen en organiseren is een doolhof van modieuze prietpraat, indrukwekkend ogende modellen en geleerd geleuter. Maar wat werkt echt? Wat zijn kenmerken van goede, werkende strategieën? Waaraan moet een strategie voldoen om succesvol te kunnen zijn? Op basis van diverse onderzoeken naar de werkbaarheid van strategieën is een lijst met kenmerken gedistilleerd. Deze kunnen houvast bieden bij het opstellen van een strategie die werkt. Zeker is dat de strategie motiverend moet zijn voor degenen die haar moeten gaan uitvoeren. Ook moet de strategie realistisch zijn. De bondscoach van Honduras kan tenslotte niet van zijn spelers verlangen dat zij de wereldtitel even gaan ophalen.

Wie de literatuur over strategie er op na wil slaan, en die is enorm, komt werkelijk duizenden definities en min of meer uitgewerkte benaderingen van het begrip strategie tegen. Het spreekt voor zich dat ten behoeve van de helderheid en van de leesbaarheid hieruit een zeer selecte keuze is gemaakt. Daarbij zijn twee uitgangspunten gehanteerd.

Hoe kan het dan ook anders dan dat het begrip strategie uit de militaire literatuur is voortgekomen. ‘Strategos’, het Griekse woord waar strategie van is afgeleid, betekent ‘de kunst van de generaal’. De belangrijkste auteur op het gebied van strategie en oorlogsvoering is de, hoe kan het ook anders, Duitser Von Clausewitz. Andere bekende namen in het genre van oorlogsstrategie zijn de Chinese krijgsheer Sun Tzu, Alexander de Grote, Machiavelli, Napoleon en zelfs Lenin en Mao Tse-Tung.

De Canadese econoom Lapierre beschreef strategieën ooit als ‘dromen die op zoek zijn naar de realiteit’. Na het succes van de artikelreeks ‘Missie en Visie in begrijpelijke taal’ vervolg ik nu met dezelfde aanpak met een reeks over strategie, wederom ontleend aan mijn boek ‘Oranje wereldkampioen, managementlessen om te winnen’ dat in 2010 uitkwam en de top 20 van managementboek heeft gehaald (juni 2010).

Dit is het laatste deel van de serie over missie en visie in begrijpelijke taal

Maar het kan allemaal nog véél makkelijker. Managementgoeroe Tom Peters gebruikt tijdens zijn sessies regelmatig het voorbeeld van de missie van Southwest Airlines. Deze onderneming is gedurende vele jaren een van de weinige winstgevende luchtvaartmaatschappijen van Amerika geweest. Peters pleit altijd graag voor eenvoud en weet zijn publiek regelmatig te shockeren met zijn voorbeelden. Hij haalt daarbij graag de Chief Executive Officer van Southwest Airlines aan, Herb Kelleher: ‘We hebben een ‘strategisch’ plan, het heet ‘gewoon dingen doen’.

Dit is deel 3 van een serie over missie en visie

Ajax Cape Town
Een mooi voorbeeld van een missie en visie statement is te vinden bij de ingang van het trainingscomplex van Ajax Cape Town, de satellietclub van Ajax Amsterdam in Zuid-Afrika. Op weg naar mijn interview met coach Foppe de Haan, die sinds november 2009 de scepter zwaait over het 1e elftal, loop ik langs de receptie. Tegenover de receptioniste hangt een bijna 3 meter hoog plastiek waarop de visie, de missie en de waarden van Ajax Cape Town in grote kapitalen staat weergegeven. Opmerkelijk is dat de visie voor de missie wordt opgenomen. Het geeft maar weer aan dat beide begrippen naar believen door elkaar heen worden gebruikt. In wezen is hier niet zo veel mee mis, zolang de essentie, het doel van beide begrippen maar wordt bereikt: intern en extern helderheid verschaffen over de ultieme doelstellingen van de organisatie. Op het plastiek staat het volgende vermeld: