Tag: Vooroordeel

Over gedragsverandering in organisaties

De voetbalwereld staat niet alleen in deze sterke voorkeur voor het vooroordeel. Wat te denken van de financiële sector? ‘Als we onze talenten niet genoeg betalen, vertrekken ze naar het buitenland waar ze veel meer kunnen verdienen.’ De werkelijkheid gebiedt te zeggen dat er nauwelijks talenten uit de financiële sector naar de VS of Engeland vertrekken, gewoonweg omdat er nauwelijks vraag naar ze is of omdat de financials graag in ons land blijven wonen. Maar mensen hechten buitensporig veel waarde aan datgene wat hun eigen mening bevestigt, dus als men een collega naar Londen ziet vertrekken, zien ze direct een braindrain van jewelste. Daar schijnen we als mens beter mee om te kunnen gaan. Men blijkt uitstekend in staat de eigen mening te onderbouwen door alleen datgene te zien en te gebruiken wat deze mening staaft.

Over gedragsverandering in organisaties

In mijn (auteurs)leven ben ik een sterke vorm van de voorkeur voor bevestiging tegengekomen. Je zou het zelfs de voorkeur van een hele natie kunnen noemen. Het is een herkenbaar voorbeeld, want zelfs als je niet van voetbal houdt, weet je dat Nederlandse voetballers niet echt de beste strafschopnemers ter wereld zijn. Integendeel, we behoren tot de drie slechtste landen ter wereld. Hoe kan dat? Ik ben dat vanaf 1998 gaan uitzoeken. Na de halve finale van het wereldkampioenschap in datzelfde jaar, waarin Oranje als vanzelfsprekend na strafschoppen werd uitgeschakeld door Brazilië, besloot ik onderzoek te doen naar de grote vraag die veel voetballiefhebbers toen (en overigens nu nog) bezighield: kun je nu wel of niet op het nemen van strafschoppen trainen? Voorafgaand aan het verschijnen van mijn boek ‘De strafschop, zoektocht naar de ultieme penalty’ medio 2000, waren tot mijn verrassing bijna alle reacties negatief: ‘Waarom zou je over strafschoppen een boek schrijven, iedereen weet toch dat je daar niet op kan trainen.’

Over gedragsverandering in organisaties

We krijgen allemaal graag gelijk. Dit lijkt nu eenmaal zo in onze menselijke genen te zijn verweven. Soms horen we het zelfs alleen maar wanneer we gelijk krijgen en vallen reacties die ons ongelijk geven geheel weg. We horen, lezen en zien dan alleen wat
onze eigen overtuiging bevestigt, terwijl we tegelijkertijd alles negeren wat hiermee in tegenspraak is. We ontkomen er geen van allen aan: op een of meerdere onderwerpen hebben we allemaal last van sterk selectief denken. Zo kun je volledig overtuigd zijn van je gelijk als het over de heilzame werking gaat van suikervrije dranken, terwijl je gelijktijdig geen informatie wilt horen over de mogelijk schadelijke neveneffecten van de suikervervangers als aspartaam. Of hoor je alleen de positieve ervaringen met alternatieve geneeswijzen, terwijl je negatieve uitkomsten van wetenschappelijke onderzoeken weg filtert. Als we ons oordeel baseren op vooroordelen of hearsay en niet op basis van gedegen onderzoek of tastbaar bewijs, creëren we een blinde vlek die schadelijk kan uitwerken. In de Angelsaksische literatuur wordt dit de confirmation bias genoemd, de voorkeur voor bevestiging.