Leiderschap: Charisma is te leren! (deel 1)

De roep om leiderschap is groter dan ooit in Nederland, zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid en in de politiek. Waar zijn de charismatische captains of industry gebleven. En waar blijven de politici die de taal van het volk spreken? Churchill, J.F. Kennedy en M.L. King hadden het, Bill Clinton heeft het. En hoe staat het met Obama, Roemer en Rutte? Er is hoop voor iedereen, want onderzoek heeft uitgewezen dat charisma is te leren! Een controversieel onderzoek en onderwerp.

Ooit heb ik gehoord dat er wereldwijd per dag 100 boeken verschijnen over leiderschap. Het onderwerp charisma wordt veel minder vaak bestudeerd, waarschijnlijk omdat het zo soft of ongrijpbaar klinkt. Maar in mijn ogen is charisma onlosmakelijk verbonden met leiderschap.

Neem de Van Dale. Het woord 'charisma' is afkomstig uit het Grieks en betekent onder meer bovennatuurlijke gave en (irrationele) persoonlijke aantrekkingskracht en uitstraling. Het woord wordt regelmatig, ook in de Van Dale, in relatie gebracht met leiderschap ("is het succes van die partij niet uitsluitend te danken aan het charisma van één man?"). In een artikel dat enige tijd geleden verscheen op de website van het BBC News, wordt onderzoek van een zekere professor Richard Wiseman besproken. Deze onderzocht 200 deelnemers aan een wetenschappelijke competitie en kwam op basis hiervan met enkele interessante conclusies.

In het artikel wordt gesteld dat een charismatische persoon (in ieder geval) drie eigenschappen heeft. Ten eerste hebben zij een sterk gevoel voor gevoelens/emoties. Ten tweede kunnen zij deze gevoelens/emoties losmaken bij anderen. En als laatste zijn zij ongevoelig voor de invloeden van andere charismatische personen. Charismatische leiders zorgen voor imitatie-drift bij anderen, soms zelfs zonder dat men dit zelf bewust is. Dit kan via lichaamstaal en gelaatsuitdrukkingen.

Volgens Professor Wiseman is charisma ongeveer 50% aangeboren en voor 50% te trainen. Een aantal van zijn aanbevelingen om meer charismatisch te zijn:

Algemeen: open lichaamshouding; handen weg van het gezicht als je praat; recht opstaan; ontspannen houding.
Spraak: Duidelijk zijn; welbespraakt / vloeiend; krachtig en uitgesproken; wisselend tempo.

Er is een aantal andere aanbevelingen, waarop ik in een tweede artikel zal terug komen. Het onderwerp heeft mijn grote interesse, want als charisma zo onlosmakelijk verbonden is met leiderschap, dan moet het wel te trainen zijn. Of niet? Waarom zijn er anders zoveel cursussen over leiderschap?

Herplaatsing uit 2005 i.v.m. de zomervakantie.