Alexander, koning van de hele wereld

Het is wellicht wat mosterd na de maaltijd, want de voorstelling 'Alexander, koning van de hele wereld' speelt nog maar enkele dagen in het land, waaronder in Eindhoven (1-12) en van 6-10 december in Arnhem. Enkele weken geleden zag ik de voorstelling en Den Haag en was positief verrast. Al jaren was ik niet meer naar een toneelvoorstelling geweest, teleurgesteld door vele voorstellingen die mij niet konden boeien. Maar 'Alexander' van auteur Willem Jan Otten was een goed stuk dat adequaat werd gespeeld. Niet alleen het toneelstuk was echter boeiend. Ook het publiek in Den Haag, de gemiddelde leeftijd van de bezoekers en de mise en scène waren in mijn ogen interessante kijk- en onderzoeksobjecten. Een korte bijdrage over meer dan een toneelstuk.

Om te beginnen met de voorstelling: 'Alexander' is een goed toneelstuk dat door de cast weliswaar niet uitzonderlijk, maar zeker heel behoorlijk werd uitgevoerd. De kritieken waren uiterst divers, van zeer goed tot zwak. De waarheid ligt denk ik ergens in het midden. De hoofdrolspeler was niet slecht, maar wellicht wat licht voor de rol en de meeste vrouwenrollen kwamen niet uit de verf. Maar de avond was zeer onderhoudend en er waren weinig tot geen storende momenten. Af en toe waren er wat knullige technische momenten, zoals toen er een bootje over het podium ging en er een pijl werd afgeschoten. Dat moet met de huidige technologie toch wat beter kunnen. Soit. De mise en scène c.q. het decor was prachtig en liet zien dat je met weinig middelen ook heel veel kunt bereiken. Het eindoordeel is dat de teksten goed liepen, het drama afdoende aanwezig was en er over de hele linie goed tot aardig werd geacteerd. Voor diegenen die de komende twee weken nog willen gaan: zeker doen.

Dan het publiek. Het is altijd fijn als je tot de jongeren in het publiek behoort, maar als je 45 bent, dan heeft het 'product' toneel toch echt een probleem. Ik schat de gemiddelde leeftijd in de zaal rond de 65. OK, het was een doordeweekse dag, maar je verwacht in de Residentiestad toch ook studenten en jonge toneelliefhebbers. Niets daarvan. Als ik in de (mooie, gerestaureerde Koninklijke Schouwburg) zaal meer dan tien bezoekers onder de 30 kon ontdekken, dan denk ik het cijfer te overschatten. Het kan wellicht een probleem zijn van Den Haag, waar het publiek volgens kenners altijd lauw reageert en ouder is, maar ik denk dat het wel een trend zal zijn in Nederland. De 'MTV-generatie' wil tenslotte snelle afwisseling en spanning en sensatie, liefst iedere vijf minuten iets anders. Waar de musicals van Van den Ende die sensatie juist wel lijken te kunnen bieden aan het hedendaagse publiek. lijkt het toneel de slag te missen.

Conclusie: ga vaker naar het toneel, het is goed om te zien waar deze kunstvorm nu in haar ontwikkeling staat. Ik kwam zeker geïnspireerd naar buiten en was eigenlijk boos op mijzelf dat ik zo weinig theaters bezoek en poptempels structureel prefereer (toch last van die 'MTV-generatie' in mijzelf?). Ook interessant is de vraag hoe het toneel de komende tien jaar zal overleven, nu de meeste klanten de zestig ruim zijn gepasseerd. Hoe boort men nieuw publiek aan? Hoe maakt men het uiterst verwende publiek weer warm voor toneel? Vroeger zag je nog wel eens een toneelstuk op tv. Ik kan mij niet meer herinneren, wanneer ik dit voor het laatst gezien heb. Kortom,het toneel moet zich gaan heruitvinden. De ingrediënten zijn aanwezig, zoveel is zeker. Want Alexander is een prachtig alternatief voor een avondje thuis voor de buis.