Imtech: de koe in de kont kijken

Het faillissement van Imtech is uitgesproken. De directie wil niet doen aan zwartepieten (wie nog wel in deze tijd) en stelt dat we niet achteruit moeten kijken naar de fouten, maar naar de toekomt. Kortom, we moeten de koe niet in de kont kijken. Lekker makkelijk. Want die is er niet meer voor Imtech. Dit is ondernemen op andermans kosten zonder zelf verantwoordelijkheid te willen nemen. Aan de medewerkers heeft het niet gelegen, wellicht ook niet aan Gerard van der Aast en zijn management team, die een in essentie failliete boel overnamen na het vertrek van René van der Bruggen. Maar wie wil ondernemen zonder risico te lopen, moet Monopoly gaan spelen, geen directeur worden van een beursgenoteerd bedrijf. Waarom hebben topmanagers zoveel moeite met het zoeken naar oorzaken en naar het verantwoordelijk stellen voor miskleunen van managers? Men wil en verwacht zelf altijd 'afspraak is afspraak', verantwoordelijkheidsgevoel,  commitment en betrokkenheid van de medewerkers. Maar als het misgaat, is men verdwenen of gaat men met pensioen. Waarom doet dit gedrag mij zo denken aan Cees van der Hoeven en zijn ontluisterende rol bij Ahold of aan de LIBOR-affaire bij Rabo? Mijn motto als stadsjongen: je moet de koe in de kont en in de bek kijken!

Imtech was onder Van der Breggen de onbetwiste beurslieveling.  Naar schatting 100 overnames zijn onder zijn leiding door Imtech gedaan. Commissarissen, aandeelhouders, financiële pers, iedereen vond het geweldig. Totdat bleek dat alles op drijfzand gebouwd bleek. Er was nauwelijks sprake van gezonde financiele controle op de deelnemingen, omzetten werden gepimpt, het was een zooitje. De foto van een deur in een verder leeg weiland deed de rest. De foto stond symbool voor een investering van Imtech in een pretpark in Polen. Nooit meer wat van gehoord en tientallen miljoenen verlies. Wedden dat de betreffende salesmanager inmiddels ergens in Costa Rica woont, genietend van zijn bonus en lurkend aan een Cuba Libre, denkend aan het binnenhalen van dit geweldige project? En dat Van der Breggen met zijn jacht vooraan ligt bij Sail? Verantwoordelijkheid nemen voor deconfitures als die van Imtech, dat is tenslotte de koe in de kont kijken. Net zoals bij de LIBOR-affaire van de Rabo. Enkele handelaren maken ongeoorloofde afspraken over de rentevoet, die iedereen in Europa raakt. De betrokken banken krijgen boetes die in de honderden miljoenen euro's lopen. En de boosdoeners? Die zitten thuis. Soms met een mooie afkoopsom, soms zonder. Maar geld terugvorderen, managers en handelaren aansprakelijk stellen, nee daar doen we niet aan. Dat is achteraf praten. Dat is moeilijk doen. Dat is heel veel ellende op je hals halen. Jarenlange rechtszaken die energie vreten, wie heeft daar zin in? En denk ook terug aan vijfvoudig manager van het jaar Cees van der Hoeven, die ook overname na overname pleegde om maar te kunnen groeien. Keizer Ceesar, werd hij al genoemd, maar ook hij kwam in de vorm van 'side letters' en mislukte overnames zijn Asterix en Obelix tegen. Denk ook aan wat managementgoeroe Tom Peters ooit zei over managers: 'Je wordt niet betaald om het jezelf makkelijk te maken, je wordt betaald om het jezelf moeilijk te maken'.

Waarom doet men dat eigenlijk niet, managers aansprakelijk stellen? Omdat het veel tijd en geld kost? Dat is zeker. Het nieuw aangetreden management wil 'schoon schip' maken, de 'rotte appels' uit de organisatie snijden, maar dan? Dan blijft het stil.  Welk beeld schept dit? Dat witte boorden vrijuit gaan. Dat je beter een keer een paar miljoen kan frauderen of naar binnen kan harken met alle risico's van dien, omdat ze je toch niet pakken. En als ze dat wel doen, dan kom je toch heel goed weg. De wetgeving biedt alleen bij faillissement de mogelijkheid managers en toezichthouders aansprakelijk te stellen voor wanbeleid en mismanagement. Zie daar de kans bij Imtech voor de overheid, aandeelhouders, banken en medewerkers. Het wordt tijd dat we de koe in de kont gaan kijken. En met de uitkomsten daarvan iets gaan doen. Misschien leren we er eindelijk iets van. In ieder geval meer dan van een cultuurveranderingsproject, dat wordt gestart na een rampzalige periode binnen de organisatie. Laten we hopen dat het hier eens stopt, anders blijft 'ondernemen' een free for all, zonder risico voor de betrokken managers. Dan is het wachten op een nieuw Ahold, LIBOR of Imtech schandaal.

Commitment, de belofte van betrokkenheid en bevlogenheid in organisaties

1minutemanager is na enkele maanden terug van weggeweest. Ziekte en technische problemen zorgden voor een tijdelijke schrijfstop. Per heden ben ik weer terug, een nieuw boek staat op stapel voor oktober en wekelijks zal ik weer verslag doen van wat mij opvalt in de wereld van management. Lees ook:  'Commitment, de belofte van betrokkenheid en bevlogenheid in organisaties'. Hierin wordt uitvoerig ingegaan op zaken als afspraak is afspraak, eigenaarschap en bevlogenheid en de keuzen die managers hierbij moeten of kunnen maken. Te bestellen via de boekhandel, bol.com, de uitgever of managementboek.nl.